OKUL ÇAĞINDA KAHVALTININ ÖNEMİ
Kahvaltının, büyüme dönemindeki çocuklarda günlük enerji ve besin gereksinimine katkısının yanında, okul başarısı üzerine de etkisi bulunmaktadır.
Vücudumuz uyurken de enerji harcamaya devam etmektedir ve akşam yemeğinden sonra geçen 10-12 saatlik süre sonunda büyük bir enerji kaybı ile güne başlanır. Bu şartlar altında kahvaltı, gün boyunca sürecek yoğun fiziksel ve zihinsel aktiviteler için vücudun gereksinim duyduğu enerjiyi sağlayacak ilk enerji kaynağıdır. Kahvaltı ile kan şekeri düzeyi tekrar normal seviyelere gelir. Beyin enerji ihtiyacını glikozdan karşılar ve eğer güne başlarken kahvaltı edilmezse kanın şeker konsantrasyonu düşecek dolayısıyla beynin enerji kaynağı kısıtlanmış olacaktır. Bilişsel aktivitelerin yanı sıra fiziksel aktivitelerin yeterli enerji ihtiyacının sağlanamaması durumunda bitkinlik, halsizlik ve yorgunluk halleri de ortaya çıkmaktadır. Kahvaltı yapmadan okula giden çocuklarda kan şekeri düşüklüğüne bağlı şikâyetler, halsizlik, baş dönmesi, bayılma hissi, terleme, çarpıntı, baş ağrısı, mide ağrısı, bulantı, karın ağrıları sıkça gözlenmektedir.
İncelemeler sonucu, çocuklarda öğrenme kapasitesi beslenme alışkanlıkları ile doğrudan ilişkilendirilmiştir. Düzenli kahvaltı eden çocukların derslerdeki fiziksel ve zihinsel performans, motivasyon ve katılımlarında daha yüksek başarı tespit edilmiştir. Yapılan araştırmalarda kahvaltı öğününü tüketen öğrencilerin; sınıf içerisindeki başarısının daha fazla, kavrama yeteneklerinin daha iyi, problem çözme gibi konularda daha başarılı, beslenme bozukluklarından oluşan hastalıklara daha az yakalandıkları, kilo kontrolünü daha iyi sağlayabildikleri belirtilmektedir. Bahsedilen faydalar okul günü boyunca görülmekle kalmaz, aynı zamanda genel sağlığı ve genelde okulda gösterilen performansı da iyileştirebilir.
Kahvaltı atlamanın etkilerini göstermede kullanılan en kapsamlı çalışma kısa süreli hafızanın etkilenmesi ile ilgilidir. Bu çalışmalarda çocuklarda görsel ve işitsel kısa süreli hafıza testlerinin doğruluğu ve hızı, çabuk hatırlama, tanıma hafızası ve uzamsal hafıza incelenmiştir. Çalışmaların sonucunda kahvaltı öğününü atlamanın hafıza ile ilişkili olmayan bilişsel fonksiyonları da etkilediği gösterilmiştir. Yapılan çalışmalar kahvaltı atlamanın en çok 13-16 yaşları arasında yoğunlaştığını ve kızların kiloları ile ilgili endişeleri nedeni ile kahvaltıyı erkeklere oranla daha fazla atladıklarını göstermektedir.
Sonuç olarak, okula gelen her öğrencinin mutlaka evden çıkmadan önce kahvaltı yapması sağlanmalıdır. Sabah kahvaltısının çocukların gelişiminde ve okul başarısındaki rolü unutulmamalıdır. Çocukluk döneminde kazanılan alışkanlıklar yetişkinlik dönemindeki alışkanlıkların temelini oluşturur. Kahvaltı yapma alışkanlığı edinmiş bir çocuk, öğrencilik hayatı boyunca bu alışkanlığını devam ettirme eğiliminde olacağından gelecekte sağlıklı bir yetişkin olarak hayatını devam ettirecek ve örnek olacaktır.
Kahvaltının sağlıklı sayılması için içeriği de çok önemlidir. Çok şekerli gevrekler veya tatlılar, okul performansını yükseltmektense, tüketildikten bir süre sonra kan şekerinin düşmesine yol açarlar. Bunun yerine yulaf ezmesi gibi tam tahıllar, tam buğday ekmekleri veya tam tahıllı gevrekler tüketilebilir. Yumurta ve yağsız etler kahvaltıda protein sağlayabilir. Sebze veya meyvelerle takviye yapmak, örneğin %100 meyve suları bazı önemli besin maddelerinin de alınmasını sağlar. Süt veya yoğurt gibi yüksek kalsiyum içeren gıdalar da okul performansını iyileştirir.
Kahvaltıda:
*Protein grubu olarak; peynir, süt, yumurta ve yoğurttan,
*CHO grubu olarak; tam tahıl veya çavdar ekmeği, tahıl gevrekleri, yulaf ezmesi ve meyveden,
*Yağ grubu olarak da ceviz, fındık veya zeytinden seçim yapabiliriz.
ÖRNEK KAHVALTI MENÜLERİ
Menü 1: süt, beyaz peynirli tost, 3-4 zeytin
Menü 2: taze sıkılmış portakal suyu, haşlanmış yumurta, tahin-pekmez, tam buğday ekmeği
Menü 3: süt ile yulaf ezmesi, ceviz, meyve
Menü 4: taze sıkılmış meyve suyu, omlet, domates, tam buğday ekmeği
Menü 5: süt, menemen, salatalık, tam buğday ekmeği
Menü 6: açık çay, peynirli gözleme, domates
Menü 7: taze sıkılmış meyve suyu, krep, peynir, tahin pekmez
Menü 8: süt, domates, peynir, salatalık, zeytin, tam buğday ekmeği
Menü 9: açık çay, peynirli domatesli sandviç, tahin pekmez
Menü 10: tarhana veya mercimek çorbası, domates, tam buğday ekmeği
Bahçeşehir Zayıflama Merkezi olarak ‘OKUL ÇAĞINDA KAHVALTININ ÖNEMİ?’ sorusunun yanıtına yönelik hazırladığımız blog yazısının sonuna geldik. Umarız sizler için faydalı ve bilgilendirici bir içerik olmuştur. İstanbul diyetisyen arayışınızda yanınızda olduğumuzu hatırlatmak ister, herhangi bir sorunuz olması durumunda bizlerle iletişime geçebileceğinizi belirtmek isteriz.