NON-ÇÖLYAK GLUTEN DUYARLILIĞI (NCGS)
Gluten; buğday, arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıl ürünlerinin içerisinde bulunan bu doğal proteinin adıdır. Çölyak hastası, gluten hassasiyeti, gluten alerjisine sahip olan kişiler glütene karşı değişiklik gösteren ciddi reaksiyonlar verebilir.
Non-Çölyak Gluten Duyarlılığı bulunan kişiler de buğday gluteni içeren gıdalar tükettiklerinde çölyak belirtilerine benzer belirtiler yaşıyorlar. Ancak çölyak ve non-çölyak gluten duyarlılığı arasında ince bir çizgi var. Bu hastalarda buğday ve diğer tahıllardaki yapısal proteinlere karşı gelişen doğumsal bağışıklık sisteminin bir reaksiyonu söz konusudur.
Non çölyak glüten hassasiyeti olan hastalarda disbiyozis, yani bağırsak bakterilerinde iyi bakteri-kötü bakteri oranında dengesizlik de mevcuttur. Disbiyozis, batı tipi beslenmeyle birlikte obeziteye eğilim ve metabolik sendrom ortaya çıkmasına neden olur.
Non-çölyak gluten duyarlılığı taşıyan kişilerde çölyaktaki gibi ciddi bir tıbbi sorundan söz edilemez. NCGS taşıyan insanlar buğday gluteninin ince bağırsakta yaralanma veya ülser meydana getirme riskiyle karşı karşıya değiller. Ancak yine de gluten alerjisi yaşam kalitesini önemli ölçüde negatif yönde etkiler. Reflü, midede yanma, karın ağrısı, bulantı, kusma, ishal, kabızlık ve hazımsızlık bu belirtilerdendir. Baş ağrısı, migren, dikkat dağınıklığı, baş dönmesi, depresyon, anksiyete, kronik yorgunluk, eklem ve kas ağrıları gibi yakınmalar da görülebilir.
Çocuklarda en çok bağırsak yakınmaları ve yorgunluk ile görülür. Kadınlarda görülme ihtimali dört kat daha fazladır. İrritabl bağırsak hastalarının çoğunda, alerji hastalarında ve çölyak hastalarının birinci dereceden akrabalarında sık görülür.
Yoğun stres, alkol, ağrı kesiciler, sigara ve işlenmiş gıdaları fazla tüketmek hastalık bulgularını artırır. Glüten hassasiyeti olan hastanın, üç hafta glütensiz beslenmesi sonrasında yakınmalarının geçmesi, ardından tekrar glüten tüketildiğinde yakınmaların tekrar ortaya çıkmasıyla tanı konur.
Glutensiz diyet semptomlarda iyileşmeye neden olmaktadır. Ancak diyet hayat boyu yapılmaz, şikayetler arttıkça gluten kesilir daha sonra normal beslenmeye devam edilir.