Belirli bir süre yiyecek ve içeceklerden kaçınma durumu olan oruç, birçok dini ve etnik kültürün ayrılmaz bir parçası olmuştur. Aralıklı açlık diyetlerinin farklı türleri vardır. Alternatif gün oruç, modifiye oruç diyetleri, zaman kısıtlı beslenme ve Ramazan orucu bunlardan bazılarıdır.

    Alternatif gün oruç tutmak, yiyecek ve içeceklerin isteğe göre tüketildiği günler ile enerji içeren yiyecek ve içeceklerin tüketilmediği oruç günlerini içerir. Modifiye oruç diyetleri genellikle düzenli olarak planlanan, oruç günlerinde enerji gereksiniminin %20- 25’inin karşılandığı bir yöntemdir. Aralıklı enerji kısıtlaması olarak da adlandırılan bu diyet, haftada 2 ardışık olmayan gün için enerji kısıtlaması içeren ve diğer 5 günü normal düzeyde enerji alan popüler 5:2 diyetinin temelidir.

    Zaman kısıtlı beslenmede besin alımı her gün belirli zaman aralıkları içerisinde (3-4 saat, 7-9 saat veya 1-12 saat) olup besin kalitesi veya miktarını değiştirmek için herhangi bir müdahale içermemektedir. Ramazan orucu; Müslümanların Ramazan ayı boyunca şafaktan gün batımına kadar tuttukları oruca denir. Ayrıca sıvı alımı, sigara içimi ve ilaçlar yasaktır. Ülkenin coğrafi konumuna ve mevsimine bağlı olarak gün ortası 11 ile 22 saat arasında değişebilmektedir. Ramazan ayında İslami oruç tutmak enerji kısıtlaması gerektirmez.

    Hayvan ve insan çalışmalarından elde edilen bulgular, zaman kısıtlı beslenmenin vücut ağırlığını azaltmak ve plazma lipitleri, açlık glukozu ve insülin seviyeleri, insülin duyarlılığı gibi çeşitli metabolik risk faktörlerini iyileştirmek için etkili bir diyet müdahalesi olabileceğini düşündürmektedir.

    Aralıklı orucun sağlık üzerindeki bu etkileri birçok faktör ile ilişkilendirilir. Varsayılan ilk faktör sirkadiyen ritimdir. Sirkadiyen ritim insan vücudunda çeşitli fizyolojik süreçleri düzenler, metabolizma ve enerjiyi koordine eder. Özellikle besin alımını gündüz vaktiyle sınırlandıran aralıklı oruç yöntemleri, sirkadiyen ritimle uyum içindedir. İkinci faktörün ise gastrointestinal mikrobiyota olduğu düşünülmektedir. Bağırsak mikrobiyomu metabolik sağlıkla ilişkilidir. Mide boşalması ve kan akışı gündüzleri daha fazladır ya da bir glikoz yüküne olan metabolik tepki, akşam vakitlerinde daha yavaştır. Kronik olarak bozulmuş olan sirkadiyen ritim gastrointestinal sistemi de olumsuz yönde etkilemektedir. Açlık döngüleri, mikrobiyota çeşitliliğini arttırabilmektedir.

    Aralıklı oruç diyetlerinin hangi formunun en etkili olduğu bilinmemektedir. Ayrıca, aralıklı oruç diyetlerinin yeme sıklığını kısıtlaması ve açlık üzerindeki etkileri nedeniyle, özellikle sosyal etkinliklere sık katılan bireylerde, uzun dönemde sürdürülebilir olması mümkün değildir.

    Genel olarak özetlemek gerekirse; hayvanlarda yapılan çalışmalar, aralıklı oruç diyetinin metabolik parametreleri iyileştirdiği, diyabet, obezite, kanser gibi hastalık risklerini azalttığı hipotezini desteklemektedir.

Bahçeşehir MerveDiyet Merkezi Diyetisyenleri olarak bu yazımızda aralıklı açlık diyetleri konusunu sizlerle paylaştık. Sizler de beslenme danışmanlığı almak isterseniz 0533 935 90 14 numarasından bize ulaşabilirsiniz